BIOS Ayar Ekranı ve Menüleri

 >> BIOS Nedir?

  BIOS (Basic Input Output System), giriş ve çıkış aygıtlarını kontrol ederk sistemin açılmasını sağlar. BIOS, kalıcı bir yazılım olup ROM bellekte saklanır. Anakart'ın birçok özelliğini kullanmamıza olanak sağlayan yazılım, sistem ve donanımlarımız arasında bağlantı kurar.

  
 >> BIOS'un Görevleri Nelerdir?

• Ram ekran kartı gibi donanımları açılışta (BOOT) test eder.
• Donanımların voltaj düzeylerini ayarlar.
• Sistemi hard disk dışında bir sistemde çalıştırmak için başlangıç sürücüsünü belirlemeye yarar.
• Donanım frekans ayarlarını yapar.
• Kullanılmayan donanım parçalarını kapatmamıza olanak sağlar.

>> BIOS Setup Nasıl Açılır?

Açılış tuşu bilgisayardan bilgisayara farklılık gösterebilir. Genellikle F2, F10, DEL tuşları kullanılarak  açılır. Bu menü ile anarkatta ki istediğimiz değişiklikleri gerçekleştirebiliriz. Menüdeki ayarları değiştimek için klavyedeki “+” ve “-” tuşları kullanılır. Ayarları yaptıktan sonra da çıkış (Exit) kısmında ayarlar kaydedilerek çıkış yapılır.

Piyasada en çok kullanılan BIOS markaları :

• AWARD
• AMI
• PHOENIX 

 >> POST Ekranı

POST (Power On Self Test) bir bilgisayarın işletim sistemi yüklenmesinden önce gerçekleştirdiği bir dizi işlemdir.
BIOS tarafından gerçekleştirilen işlemler, adından anlaşılacağı gibi açılışta yapılan testleri içerir. Bu testler bilgisayarın arasında sistem bileşenleri ve bellek miktarı gibilerinin belirlenmesi, BIOS'ta bir sorun olup olmadığı gibi görevlerden oluşur.
POST sırasında ya da sonucunda bilgisayarınız size işlemci tipi, bellek miktarı gibi bilgilerin yanı sıra BIOS'un sıfırlanmış olabileceği ya da fanın çalışmadığı gibi bilgileri de verebilir. Ayrıca sistemin çalışmaya devam edemediği durumlarda POST sonucunda "bip kodları" denen bir sesli hata belirtme mekanizması ile size sorunun ne olduğunu söylemeye çalışabilir; bu ses kodlarını dinleyip ana kart kitapçığınızdan kontrol ederek bilgisayar ekranınıza görüntünün gelmemesinin nedenini kestirebilirsiniz. Bir diğer hata belirtme mekanizması ise  PCI yuvalarına takılabilen özel ve basit kartlar (POST Card) yardımıyla hata kodu okumaktır.

POST Ekranı

Bilgisayarınızda POST işlemini sistemi açtığınızda  siyah ekranda gördüğünüz yazılardan tanıyabilirsiniz. Gcel ana kartların pek çoğu siz istemediğiniz sürece bunu gizler ve ana kart üreticisine ait logo karşınıza çıkar.

Genel olarak POST işlemi sırasında bir hata bulunmazsa kısa bir bip sesinden sonra işletim sisteminiz yüklenmeye başlar. Bu aşamaa BIOS, POST ve ilişkili işlmleri bitirmiş ve bilgisayarın denetimini artık işletim sistemine devretmiştir.

 
 >> CMOS Nedir?

CMOS, BIOS verilerini tutan yarı iletkene verilen isimdir. BIOS Setup'ı ilk açtığımızda ekrana gelen menüye de CMOS Setup adı verilir. Klavyedeki yön tuşları ile buradaki seçeneklerden birinin üzerine gelip ENTER tuşuna bastığımızda ya alt menülere geçilir ya da bu seçenekler birer komutsa bu komut yerine getirilir. Gücünü de BIOS pili olarak adlandırdığımız pilden karşılar. BIOS Setup'ın tüm pencerelerinde olduğu gibi bu pencereden de ESC tuşuna basarak çıkabileceğiniz gibi F10 tuşuna basarak yaptığınız değişiklikleri  kaydederek de çıkabilirsiniz.

 >> BIOS Menüleri Nelerdir?

• STANDARD CMOS SETUP
• BIOS FEATURES SETUP
• CHIPSET FEATURES SETUP
• INTEGRATED PERIPHERALS
• POWER MANAGEMENT SETUP
• PNP/PCI CONFIGURATION
• LOAD BIOS DEFAULTS
• LOAD SETUP/PERFORMANCE DEFAULTS
• SUPERVISOR PASSWORD
• USER PASSWORD
• SAVE & EXIT SETUP
• EXIT WITHOUT SAVING

 → Satandart CMOS Setup 

• Date/Time, sistem saati ve tarihinin ayarlandığı sekmedir.
• Hard Disk, BIOS'un Hard Disk'inizi otomatik (AUTO) ya da manuel olarak tanıtılacağı bölümdür.
• Disk Drives, disket sürücünüzün tipini belirler.
• Halt On, BIOS test yaparken herhangi bir hata ile karşılaşırsa ne yapması gerektiğinin belirlendiği bölümdür.

 → BIOS Features Setup

• Virus Warning, Boot sektördeki virüsler için uyarı verilmesini sağlar.
• CPU Internal Cache, sistem performansını arttırmak için açık tutulabilecek bir bellektir.
• External Cache, tüm yeni anakartlarda bulunan bir özelliktir ve "ENABLED" konumunda olması gerekir.
• Quick Power on Self Test (POST), açılış testinin hızının ayarlandığı bölümdür.
• Boot Sequence, işletim sisteminin hangi sürücüden başlatılacağının karar verildiği sekmedir.
• Floppy Disk Access Control, sabit diskten diğer aygıtlara bilgi paylaşımının ayarlandığı bölümdür.
• Boot Up Floppy Seek, bilgisayar açılırken floppy sürücüsünün denetlenip denetlenmeyeceğini sorar.
• Boot Up Numlock Status, Numlock tuşunun açılışta etkin olup olmayacağı ayarlanır.
• Security Options, bu bölümde bilgisayarın açılışı için parola ayarlanır.
• Typematic Rate, bir saniyede klavyeden kaç karakter girileceği ayarlanır.
• Typematic Delay, iki karakter yazımı arasındaki gecikme süresi belirlenir.
• PS/2 Mouse Function Control, eğer mouse PS/2 portundan kullanılıyorsa mutlaka "ENABLED" yapılmalıdır.
• HDD S.M.A.R.T Capability, disk testinin yapıldığı bölümdür.
• Video ROM BIOS Shadow, ekran kartının BIOS'unu RAM'e taşır.

 → Chipset Features Setup

Chipset ayarlarının değiştirildiği bölümdür. Fakat ayarların değiştirilmesi tavsiye edilmez. Çünkü anakart satılırken en ideal ayarları yapılarak gönderilir. 

• VGA Shared Memory Size, ekran kartının ne kadar RAM kullanacağının ayarlandığı bölümdür.
• 8/16 Bit I/O Recovery Time, Default ayarlarda bırakılmalıdır.
• Onboard PCI IDE, IDE (Tümleşik Elektronik Aygıtlar) aygıtının PCI veri yolunu kullanması için gerekli bir sekmedir.
• Data Integrity Mode, eğer belleğiniz hata düzeltmeli bir bellek ise "ECC" değilse "Non-ECC" yapılır.
• Current CPU CORE Voltage, işlemcinin çalışma gerilimi gösterilir.
• CPU Fan Speed, işlemcinin fan hızını gösterir.
• Current System Temperature, sistemdeki sensörlerin ısı değerlerini gösterir.
• CPU Temperature, işlemcinin belirlenen çalışma sıcaklığını geçtiği durumlarda uyarı vermesini sağlar.
• Shout Down Temperature, işlemci belirlenen sıcaklığı geçerse bilgisayar kendini kapatır.
• On Chip USB, sistemdeki USB aygıtlarını kullanmak için "ENABLED" konumunda bırakılmalıdır.
• Fan Fail Alarm, bilgisayarda bulunan fanların çalışma hızı düştüğü zaman uyarı verir. 

  → Integrated Peripherals

• Power On Function, bilgisayarı nasıl açmak istediğimizi (klavye,mouse,v.b.) ayarlamamızı sağlar.
• IDE HDD Block Mode, 2 GB'tan büyük disklerde "ENABLED" konumunda olmalıdır.
• On Chip Primary/Secondary IDE, IDE 1 ve IDE 2 devrelerinin kontrolünü sağlar.
• Onboard FDC Controller, disket sürücüsünün kontrolünü sağlar.
• USB Controller, USB portlarını kontrol eder.
• USB Keyboard Setup, USB klavye izinleri ayarlanır.
• UART Mode Select, kızılötesi aygıtların kullanımına göre ayarlanabilen bir bölümdür.
• On Board FDD Controller, FDD kontrolünü sağlar.
• On Board Parallel Port, Paralel portların çalışma adresleri ayarlanır.
• PWRON After PWR Fail, bu ayar sayesinde elektrikler gidip geldiğinde bilgisayarınız kendini otomatik olarak açabilir.
• PS/2 Mouse Power On, "ENABLED" konumunda, mouse tuşuna basıldığı an bilgisayarın açılması sağlanır.
• Keyboard Power On, "ENABLED" konumunda, klavyeden herhangi bir tuşa basılması durumunda bilgisayar açılır.

  → Power Management Setup

Bu bölüm bilgisayarın enerji tüketiminin ayarlanmasını sağlar.

• Power Management, bu bölüm tüm güç seçenekleri içerisinde barındırır.
• PM Control by Apm, güç yönetiminin bilgisayar tarafından yapılmasına olanak sağlar.
• Automatic Power Up, bilgisayarın ayarlanan saatlerde otomatik olarak açımasını sağlar.
• Video Off Option, bu sekme de monitörün ne zaman tasarruf moduna geçeği ayarlanır.

  → PNP/PCI Configrutaion

Tak-Çalıştır işletim sistemlerinin ayarlandığı bölümdür. Eğer BIOS'u kullanmak istiyorsanız bu ayar "NO" olarak kaydedilmelidir. 

• PnP Os Installed, Tak-Çalıştır bir işletim sistemine sahipseniz "YES" yapınız.
• Resources Controlled By, "AUTO" ayarı önerilir. Bu ayar durumunda her veri yoluna IRQ otomatik olarak atanır. Ayarları manuel yapmak istiyorsanız uygun slotları kendiniz seçmelisinz.

   →Load BIOS Defaults
BIOS ayarlarını yanlış girerseniz ya da eski durumuna döndürmek istiyorsanız bu ayar kullanılır.

   →Save & Exit Setup
Yapılan ayarların kaydedilerek çıkış yapılmasını sağlar.

  →Exit Without Saving
Yapılan değişiklikler kaydedilmeden çıkış yapılmasını sağlar.

  →Load Setup/Performance Defaults 
BIOS sisteminin optimum performansta çalışabileceği ayarları geri yükler.
  
   →Supervisor Password
BIOS ayarlarının tek bir kişi tarafından kontrol edilmesi için şifre belirlenen bölümdür. 

   →User Password 
Sadece sisteme şifre koyar, BIOS'u etkilemez.